سیلندر پنوماتیک (Pneumatic Cylinder) یک عملگر خطی است که انرژی هوای فشرده را به حرکت مکانیکی رفت‌وبرگشت تبدیل می‌کند. به بیان ساده، وقتی هوا وارد سیلندر می‌شود، پیستون را حرکت می‌دهد و این حرکت از طریق میله (شفت) به بیرون منتقل می‌شود.

✔ اجزای اصلی سیلندر پنوماتیک

• بدنه سیلندر (Barrel): محفظه‌ای که پیستون در آن حرکت می‌کند.

• پیستون (Piston): قطعه‌ای که نیروی هوا را دریافت می‌کند.

• شفت یا میله (Piston Rod): حرکت پیستون را به بیرون منتقل می‌کند.

• پکینگ‌ها و آب‌بندها: برای جلوگیری از نشتی هوا.

• درپوش‌ها (End Caps): دو سر سیلندر که ورودی و خروجی هوا روی آن قرار دارد.

• بوش یا گاید شفت: جلوگیری از لقی و سایش.

• گلویی: محل خروج شفت به بیرون همراه با آب‌بندی.

✔ انواع سیلندر پنوماتیک

1) سیلندر یک‌طرفه

هوای فشرده تنها در یک جهت نیرو وارد می‌کند و برگشت با فنر یا بار خارجی انجام می‌شود.
➡ مناسب برای کاربردهای ساده.

2) سیلندر دوطرفه

هوا در دو سمت پیستون وارد می‌شود و حرکت رفت و برگشت هر دو با هوا انجام می‌شود.
➡ پرکاربردترین نوع در صنعت.

3) سیلندر کامپکت (Compact Cylinder)

کوتاه، جمع‌وجور، مناسب فضاهای محدود.

4) سیلندر قلمی (Round Cylinder)

بدنه گرد، سبک و اقتصادی.

5) سیلندر با شفت راهنما

برای جلوگیری از چرخش و تحمل بار جانبی.

6) سیلندر بدون شفت (Rodless)

حرکت خطی با کورس بلند بدون طول زیاد سیلندر.

7) سیلندر چرخشی (Rotary Actuator)

به جای حرکت خطی، حرکت چرخشی تولید می‌کند.

✔ نحوه عملکرد

1. هوای فشرده وارد یک سمت سیلندر می‌شود.

2. فشار هوا به دیواره پیستون نیرو وارد می‌کند (F = P × A).

3. پیستون حرکت می‌کند و شفت را جابه‌جا می‌کند.

4. هوا از سمت دیگر تخلیه می‌شود.

5. با تغییر مسیر هوا (توسط شیر پنوماتیکی) حرکت معکوس انجام می‌شود.

✔ مزایای سیلندر پنوماتیک

• سرعت بالا

• ایمنی بیشتر نسبت به هیدرولیک

• هزینه پایین‌تر

• تمیزی و نگهداری ساده

• مناسب اتوماسیون صنعتی